علائم افسردگی شدید در مردان
علائم افسردگی شدید در مردان ممکن است با آنچه در علائم افسردگی زنان مشاهده می‌شود تفاوت‌هایی داشته باشد، به‌خصوص در نحوه بروز احساسات. مردان اغلب احساسات خود را پنهان کرده یا به شکل‌های متفاوتی بروز می‌دهند. بسیاری از افراد، افسردگی را با غم و گریه می‌شناسند، مردان اغلب آن را با خشم، انکار، سکوت یا رفتارهای پرخطر نشان می‌دهند. همین تفاوت باعث می‌شود که افسردگی شدید در مردان به‌موقع تشخیص داده نشود و آسیب‌زا شود. نشانه ها و علائم افسردگی در مردان را با نگاه علمی و تجربی مرور می‌کنیم:
1. پرخاشگری، تحریک‌پذیری و عصبانیت ناگهانی
برخلاف آنچه اغلب درباره نشانه های افسردگی (مثل غم یا گریه) تصور می‌شود، مردان افسرده ممکن است بیشتر دچار عصبانیت بی‌دلیل، زودرنجی یا پرخاش نسبت به اطرافیان شوند. این واکنش معمولاً نتیجه‌ی احساس ناتوانی، فشار روانی شدید و سرکوب هیجانات است که به‌جای ابراز ناراحتی، به‌صورت خشم بروز می‌کند.
2. انزواطلبی و کاهش ارتباطات اجتماعی
یکی از نشانه‌های بارز افسردگی در مردان، میل شدید به تنهایی، دوری از خانواده، دوستان و محیط‌های اجتماعی است. فرد ممکن است تماس‌های تلفنی را پاسخ ندهد، از جمع دوری کند یا حتی در جمع احساس بیگانگی داشته باشد. این حالت می‌تواند باعث تشدید احساس طردشدگی و افسردگی بیشتر شود.
3. افزایش مصرف الکل، سیگار یا مواد مخدر
بسیاری از مردان در مواجهه با بحران‌های روانی و احساس پوچی، به سمت مصرف مواد مخدر، مشروبات الکلی یا مصرف بیش‌ازحد سیگار می‌روند. این موضوع، نوعی “خوددرمانی ناکارآمد” برای کاهش اضطراب و درد روانی محسوب می‌شود که در بلندمدت به آسیب‌های جدی‌تری منجر خواهد شد.
4. اختلال در خواب (بی‌خوابی یا پرخوابی)
اختلالات خواب یکی از اصلی‌ترین علائم افسردگی میان همه است. برخی مردان دچار بی‌خوابی مزمن، بیدار شدن‌های مکرر در طول شب، یا سختی در به‌خواب‌رفتن می‌شوند. در مقابل، برخی دیگر تمایل دارند ساعت‌های طولانی بخوابند اما همچنان احساس خستگی کنند. آقایان نیز در این مورد مستثنی نیستند و از اصلی ترین نشانه های افسردگی شدید در آقایان اختلالات خواب یعنی پرخوابی یا بی‌خوابی است که بسیار آزار دهنده و حتی آسیب زننده به سلامت بدن است.
5. تغییرات اشتها (افزایش یا کاهش شدید)
افسردگی می‌تواند باعث کاهش میل به غذا و کاهش وزن شود یا بالعکس، مرد را به سمت پرخوری عصبی بکشاند. این تغییرات ممکن است بدون دلیل واضحی اتفاق بیفتد و معمولاً با افزایش وزن یا کاهش شدید آن همراه است.
6. بی‌میلی جنسی و کاهش میل به رابطه
یکی دیگر از علائم پنهان افسردگی در مردان، افت قابل‌توجه در میل جنسی یا ناتوانی در برقراری رابطه‌ی عاطفی و جنسی است. این مسئله اغلب به دلایل روان‌تنی (روانی–جسمی) رخ می‌دهد و ممکن است باعث احساس شرم یا نارضایتی از خود شود.
7. کاهش تمرکز، حواس‌پرتی و افت عملکرد ذهنی
مردان افسرده معمولاً دچار کاهش توان تمرکز، مشکلات در تصمیم‌گیری، کندی ذهنی و ضعف در یادآوری می‌شوند. این مسئله به‌ویژه در محل کار یا هنگام انجام فعالیت‌های فکری مشهود است و می‌تواند منجر به افت جدی در کیفیت کاری یا تحصیلی شود.
8. خستگی مزمن و بی‌انرژی بودن
یکی از نشانه‌های شایع اما نادیده‌گرفته‌شده در مردان افسرده، احساس خستگی مداوم است؛ حتی پس از خواب کافی. این نوع خستگی معمولاً جسمی نیست، بلکه نوعی بی‌رمقی روانی است که فرد را از انجام کوچک‌ترین فعالیت‌ها نیز بازمی‌دارد.
9. بی‌احساسی، بی‌تفاوتی و احساس تهی بودن
مرد افسرده ممکن است دیگر نتواند احساسات طبیعی مانند شادی، غم، هیجان یا علاقه را تجربه کند. او ممکن است نسبت به فرزند، همسر، شغل، علاقه‌مندی‌ها یا حتی مسائل شخصی بی‌تفاوت شود. این حالت “کرختی عاطفی” معمولاً نشانه‌ای از افسردگی شدید است.
10. افکار مرگ، بی‌ارزشی یا خودکشی
شدیدترین و خطرناک‌ترین علامت افسردگی در مردان، بروز افکار خودکشی یا تمایل به پایان دادن به زندگی است. حتی اگر مرد به‌طور مستقیم درباره خودکشی حرفی نزند، جملاتی مثل «دیگه دلیلی برای ادامه نمی‌بینم» یا «همه بهتر بودن اگر من نبودم» می‌توانند زنگ خطر جدی باشند.
چرا افسردگی در مردان کمتر تشخیص داده می‌شود؟
تحقیقات جدید نشان می‌دهد که معیارهای سنتی تشخیص افسردگی بیشتر زن‌محور هستند. مردان اغلب علائم را بیرونی نشان می‌دهند: خشونت، سکوت، فرار از خانه، فرار از درمان.
بنابراین اگر مردی در اطراف‌تان دارید که “فقط ساکت شده”، شاید باید بیشتر دقت کنید.
