تست عدم تمرکز در کودکان

عدم تمرکز در کودکان یک چالش ترسناک و سخت برای والدین، مربیان و معلمانی که با آن روبهرو هستند، است. کودکانی که نمیتوانند بهخوبی تمرکز کنند، معمولاً در یادگیری، انجام تکالیف مدرسه، و حتی ارتباطات اجتماعی با مشکل مواجه میشوند، که باعث می شود والدین دچار نگرانی در مورد وضعیت تحصیلی و حتی آینده فرزند خود باشند.
پس در اولین گام لازم است که بتوانیم با تست عدم تمرکز در کودکان مناسب بتوانیم میزان تمرکز را در آن ها بسنجیم و سپس علت ها و درمانی برای آن پیدا کنیم. در ادامه، به بررسی جامع علت عدم تمرکز در کودکان، نشانههای حواسپرتی در کودک و روشهای موثر برای افزایش تمرکز کودک خواهیم پرداخت.
عدم تمرکز در کودکان چگونه است
اصلا عدم تمرکز در کودکان چگونه است ؟ چطور بفهمیم و چه نشانه هایی دارد؟
عدم تمرکز در کودکان حالتی است که در آن کودک نمیتواند برای مدت زمان کافی روی یک کار، فکر یا فعالیت مشخص باقی بماند. این مشکل ممکن است موقتی باشد (مثلاً به دلیل خستگی یا بیحوصلگی)، یا مزمن و نشانهای از یک اختلال مثل بیشفعالی (ADHD) یا اضطراب باشد.
علائم عدم تمرکز در کودکان
برای تشخیص دقیقتر، به این علائم حواسپرتی در کودک توجه کنید:
-
عدم توجه به جزئیات
-
گمکردن مکرر وسایل شخصی
-
بیقراری یا تکانخوردن زیاد در هنگام نشستن
-
عدم علاقه به فعالیتهای ذهنی مداوم (مثل مطالعه یا پازل)
-
کودک وسط انجام تکلیف، حواسش پرت میشود و ناگهان به سراغ کار دیگری میرود.
-
هنگام گوش دادن به حرف معلم یا والدین، نگاهش به جای دیگری است و جزئیات را فراموش میکند.
-
اگر کاری نیاز به دقت و صبر داشته باشد (مثل رنگآمیزی، پازل یا دیکته)، زود خسته میشود و رها میکند.
-
در کلاس یا خانه، سریع از جا بلند میشود، راه میرود یا با وسایل بازی میکند.
-
معمولاً ناقص یا با عجله کار میکند و اشتباهات ساده زیادی دارد.

تستهای خانگی برای سنجش عدم تمرکز در کودکان
1. تست شمارش معکوس با حواسپرتی
-
از کودک بخواهید از عدد 50 به 0 با فاصله 3 تا 3 بشمارد (مثل: 50، 47، 44، …).
-
در حین انجام، کمی سر و صدا ایجاد کنید یا سوالهای بیربط بپرسید.
-
اگر کودک سریع حواسش پرت شد یا رشته کار را گم کرد، ممکن است تمرکز ضعیفی داشته باشد.
2. تست نقاشی با دستور
-
به کودک یک برگ سفید بدهید و بگویید مثلاً:
«در سمت چپ خورشید بکش، پایین آن خانه بکش و کنار خانه یک درخت».
-
اگر کودک ترتیب را رعایت نکند یا وسط کار موضوع را رها کند، احتمال مشکل تمرکز وجود دارد.
3. تست توجه شنیداری
-
یک داستان کوتاه برایش بخوانید و سپس سوالاتی ساده درباره آن بپرسید (مثل: اسم شخصیت اصلی چی بود؟ چند تا حیوان در داستان بودند؟).
-
پاسخهای اشتباه یا بیتوجهی نشاندهنده اختلال در توجه شنیداری است.
4. تست تمرکز با دایره و ضربدر
-
یک صفحه پر از اشکال هندسی به کودک بدهید و بگویید:
«فقط دایرههایی که وسطشان ضربدر هست را دور بکش».
-
کودک باید در یک دقیقه فقط موارد درست را انتخاب کند. خطای زیاد یا جا انداختن زیاد، نشاندهنده اختلال تمرکز است.
علت عدم تمرکز در کودکان
در ادامه با مهمترین دلایل عدم تمرکز در کودکان آشنا میشوید:
-
کمتوجهی و بیشفعالی (ADHD):
شایعترین علت اختلال تمرکز در کودکان. در این حالت کودک پرجنبوجوش است، بهراحتی حواسش پرت میشود و نمیتواند مدتزمان طولانی روی کار خاصی بماند. -
خواب ناکافی:
خواب باکیفیت برای عملکرد مغز ضروری است. کودکانی که شبها دیر میخوابند یا خواب نامنظم دارند، تمرکز ضعیفتری نشان میدهند. -
تغذیه ناسالم:
کمبود آهن، روی، و امگا ۳ در رژیم غذایی کودک میتواند باعث کاهش توان ذهنی و تمرکز شود. -
استفاده بیشازحد از موبایل و تبلت:
زمان زیاد صرف بازیها یا ویدئوهای سریع و هیجانی میتواند قدرت توجه کودک را ضعیف کند. -
اضطراب و نگرانی:
استرسهای خانوادگی، طلاق والدین یا تنشهای محیط مدرسه میتواند ذهن کودک را مشغول کند و باعث کاهش تمرکز کودک شود. -
اختلالات یادگیری:
مانند نارساخوانی یا مشکلات پردازش شنیداری، که کودک را از تمرکز کامل بر فعالیتهای درسی بازمیدارد.

راهکارهای تقویت تمرکز در کودکان
-
تنظیم خواب منظم:
کودکان باید بهطور منظم و کافی (بین 9 تا 11 ساعت) بخوابند. -
تغذیه سالم:
استفاده از منابع پروتئینی، میوهها، سبزیجات، آجیل و مکملهای امگا ۳ مفید است. -
کاهش زمان صفحهنمایش (Screen Time):
محدود کردن تبلت و تلویزیون به کمتر از ۲ ساعت در روز برای کودکان ۶ سال به بالا. -
بازیهای تمرکزی:
بازیهایی مثل پازل، لگو، دومینو یا شطرنج به تقویت تمرکز کمک میکنند. -
تقسیم وظایف به بخشهای کوچک:
تکالیف طولانی را به مراحل کوتاه و قابل مدیریت تقسیم کنید. -
تشویق و تقویت مثبت:
هر زمان که کودک تمرکز خوبی دارد، با کلمات مثبت یا پاداشهای ساده او را تشویق کنید. -
فعالیت بدنی منظم:
ورزشهایی مانند یوگا کودک، شنا یا دوچرخهسواری باعث بهبود جریان خون مغز و تمرکز میشود. -
مراجعه به روانشناس کودک (در صورت نیاز):
اگر تمرکز پایین شدید یا مزمن است، ارزیابی تخصصی میتواند علت را مشخص کرده و برنامه درمانی ارائه دهد.
آیا عدم تمرکز در کودکان خطرناک است
عدم تمرکز در کودک ها در موارد خفیف، معمولاً خطرناک نیست و با رشد کودک، آموزش درست، محیط آرام و تمرینات ذهنی بهتر میشود. اما اگر شدید، مزمن یا نادیده گرفته شود، ممکن است عواقب جدیتری داشته باشد.
چه زمانی باید نگران شد؟
اگر بیش از ۶ ماه علائم زیر را در کودک مشاهده کردید:
-
همیشه حواسپرت است، حتی در بازی یا فعالیت موردعلاقهاش
-
کارهای ساده را فراموش میکند یا نیمهکاره رها میکند
-
در مدرسه یا مهدکودک شکایتهای مکرر از عدم توجه دارد
-
با کودکان دیگر دچار مشکل در تعامل است
-
بیقرار و دائم در حال حرکت است
در این شرایط، مشاوره با روانشناس کودک یا متخصص رشد بسیار مهم است.