اختلال شخصیت نمایشی چیست؟ علائم، دلایل و درمان

آیا تا به حال با کسی برخورد کردهاید که در هر جمعی دوست دارد مرکز توجه باشد، احساسات شدیدی بروز میدهد اما رفتارهایش سطحی به نظر میرسد؟ این افراد ممکن است به اختلال شخصیت نمایشی (Histrionic Personality Disorder) مبتلا باشند.
HPD یکی از انواع اختلالات شخصیت است که زندگی فرد و اطرافیانش را به شدت تحت تأثیر قرار میدهد. شناخت این اختلال، اولین قدم برای مدیریت آن است.
میتوانید با گذراندن دوره شخصیت شناسی دید بهتری نسبته به اطرافیانتان داشته باشید.
علائم اختلال شخصیت نمایشی
افرادی که به اختلال شخصیت نمایشی HPD مبتلا هستند معمولاً رفتارهایی از خود نشان میدهند که در نگاه اول ممکن است فقط “نمایشی” یا “احساساتی” به نظر برسد، اما در واقع نشانههای عمیقتری پشت این رفتارهاست. علائم اصلی این اختلال عبارتاند از:

جهت شرکت در جلسات هیپنوتراپی درمانی آنلاین پیام دهید.
نیاز شدید به جلب توجه
فرد دائماً میخواهد دیده شود و اگر توجه دیگران را از دست بدهد، به شدت ناراحت یا مضطرب میشود.
رفتارهای اغواگرانه یا تحریکآمیز
رفتارهایی مثل لحن خاص، تماس چشمی افراطی یا استفاده زیاد از ظاهر برای جذب دیگران.
هیجانات سطحی و متغیر
احساسات فرد سریع تغییر میکند و عمق چندانی ندارد.
سخنگویی نمایشی
استفاده از جملات احساسی، دراماتیک و گاهی مبالغهآمیز برای تأثیرگذاری.
وابستگی در روابط
با وجود رفتارهایی که ممکن است مستقل به نظر برسند، فرد ممکن است به شدت وابسته و نیازمند تأیید دیگران باشد.
📌 هانیه عالم مستر NLP و هیپنوتراپی از استرالیا
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد دوره های توسعه فردی پیام بدید!
دلایل و ریشههای شکلگیری HPD
علت دقیق HPD به طور کامل شناخته نشده، اما عوامل زیر میتوانند نقش داشته باشند:
-
ژنتیک و وراثت: زمینههای ارثی میتواند افراد را مستعد ابتلا کند.
-
محیط خانوادگی: کودکانی که در محیطهایی رشد میکنند که فقط در صورت نمایش خاص مورد توجه قرار میگیرند، در معرض خطر بالاتری هستند.
-
تجربههای کودکی: بیتوجهی، طرد شدن یا برعکس، تشویق بیشازحد برای رفتارهای خاص، میتواند زمینهساز این اختلال باشد.
جهت شرکت در جلسات هیپنوتراپی درمانی آنلاین پیام دهید.
شخصیت نمایشی در زنان
-
نیاز زیاد به توجه و تحسین
همیشه دوست داره مرکز توجه جمع باشه؛ حتی اگه با اغراق یا درامسازی باشه. -
احساسات نمایشی و ناپایدار
احساساتش خیلی شدید، ولی ناپایدارن؛ زود خوشحال، زود ناراحت، زود عاشق، زود دلزده. -
رفتار اغواگرانه (حتی ناخودآگاه)
ممکنه با دیگران بیش از حد صمیمی یا جذاب برخورد کنه، حتی وقتی قصد خاصی نداره. -
وابستگی به تأیید دیگران
عزتنفسش معمولاً وابسته به اینه که بقیه چقدر بهش توجه و تحسین نشون بدن. -
ظاهربینی و اهمیت زیاد به جذابیت ظاهری
به شدت به لباس، آرایش و جذاب بودن در نگاه دیگران حساسه. -
روابط عاطفی پر از هیجان و درام
وارد رابطهها با شور زیاد میشه، ولی معمولاً روابطش سطحی و پرتنشه. -
نقش قربانی یا ملکه بازی میکنه
برای جلب محبت یا توجه، گاهی مظلومنمایی میکنه، گاهی خودشو خاصترین میدونه.

شخصیت نمایشی در مردان
شخصیت نمایشی (Histrionic Personality Disorder – HPD) در مردان هم دیده میشود، گرچه به دلیل کلیشههای فرهنگی و تفاوتهای رفتاری جنسیتی، ممکن است کمتر تشخیص داده شود یا خودش را بهشکل متفاوتی نسبت به زنان نشان دهد.
-
نیاز شدید به توجه – دوست داره همیشه تو مرکز توجه باشه.
-
احساسات اغراقشده – ناراحتی یا شادی رو خیلی بزرگ نشون میده.
-
جذابیتطلبی – با ظاهر، شوخی یا اغواگری سعی در جلب توجه داره.
-
روابط سطحی و پرهیجان – زود عاشق میشه، زود دلزده.
-
ظاهرگرایی – به لباس، بدن، ماشین و… خیلی اهمیت میده.
-
تحمل نکردن بیتوجهی – نادیده گرفتنش باعث عصبانیت یا نمایش احساسی میشه.
-
نقش بازی کردن – گاهی قربانی، گاهی قهرمان، فقط برای دیده شدن.
عشق در شخصیت نمایشی چگونه است
عشق و روابط عاطفی در اختلال شخصیت نمایشی (HPD) معمولاً سطحی، پرهیجان، ناپایدار و پر از نمایشهای احساسی هست. در ادامه، بهصورت ساده و موردی توضیح میدم که عشق در افراد با شخصیت نمایشی چه ویژگیهایی داره:
-
شدید ولی کمعمق
خیلی زود عاشق میشن، با احساساتی آتشین، ولی این احساسات عمق واقعی نداره و سریع هم فروکش میکنه. -
نیاز به دیده شدن، نه واقعی بودن
برای فرد نمایشی، عشق گاهی بیشتر یه صحنه نمایشه تا یک رابطه واقعی. میخواد همیشه مرکز توجه باشه، حتی توی رابطه عاشقانه. -
اغواگری بهجای صمیمیت واقعی
برای جلب علاقه و نگه داشتن طرف مقابل، از اغواگری (کلامی یا ظاهری) استفاده میکنن، ولی ممکنه توی صمیمیت واقعی مشکل داشته باشن. -
تغییر سریع احساسات
امروز میگه “عاشقتم، تو خاصترین آدمی”، فردا سرد و بیاحساس میشه. این نوسانات میتونه برای شریک عاطفی گیجکننده باشه. -
ترس از طرد شدن، پشت نمایشهاست
در عمق وجودشون، ترس شدیدی از نادیده گرفته شدن یا طرد شدن دارن؛ برای همین گاهی بیش از حد قربانصدقه میرن یا نقش قربانی بازی میکنن تا طرف رو نگه دارن. -
رقابت برای جلب توجه
ممکنه حتی در حضور دیگران، کاری کنن که شریکشون فقط به اونها توجه کنه؛ رقابت با بقیه برای جلب نگاه، توی این تیپ شخصیت زیاده. -
روابط سریالی و ناپایدار
چون خیلی زود وارد رابطه میشن، خیلی هم زود خسته یا دلزده میشن. روابطشون معمولاً کوتاهمدت و پر از درام هست.
منابع خوبی مثل برای شناخت بهتر در این زمینه وجود دارد.
اختلال شخصیت نمایشی در کودکان
اختلال شخصیت نمایشی (HPD) بهصورت رسمی در کودکان تشخیص داده نمیشود، چون طبق راهنمای تشخیصی روانپزشکی (DSM-5)، برای تشخیص اختلالات شخصیت باید ساختار شخصیت فرد بهطور پایدار شکل گرفته باشد و این معمولاً تا اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی اتفاق نمیافتد.
اما! با این حال، رفتارهای اولیهی نمایشی یا گرایشهای شخصیتی که میتونن در آینده به اختلال شخصیت نمایشی تبدیل بشن، ممکنه در کودکی دیده بشن.

راههای پیشگیری از ابتلا به اختلال شخصیت نمایشی برای والدین
-
محبت بیقید و شرط بدید – کودک نباید فقط وقتی دیده بشه که کاری خاص میکنه.
-
ارزش درونی رو تقویت کنید – مهربونی، صداقت، تلاش رو تحسین کنید نه فقط ظاهر.
-
محدود کردن الگوهای نمایشی – مراقب تاثیر رسانهها و رفتار بزرگترها باشید.
-
آموزش بیان احساسات – به بچه یاد بدید احساساتشو بدون اغراق بیان کنه.
-
قوانین ثابت و محیط امن – ثبات و پیشبینیپذیری، اضطراب رو کاهش میده.
-
تحلیل رفتارها با کودک – درباره کارتون یا بازیگرها باهاش صحبت کنید که فرق جلب توجه سالم و ناسالم رو یاد بگیره.
-
در صورت نگرانی، مشاوره بگیرید – اگه رفتارها شدید یا مکرر شدن، روانشناس کودک کمک بزرگیه.
نمونه کیس اختلال شخصیت نمایشی
🔹 نام فرضی: نازنین – ۲۸ ساله
🔹 وضعیت اجتماعی: مجرد، روابط متعدد عاطفی
🔹 زمینه ارجاع: ناپایداری در روابط، احساس خالی بودن، تمایل زیاد به دیده شدن
👩⚕️ شرح مشکل:
نازنین به روانشناس مراجعه کرد با شکایت از اینکه «هیچکس واقعاً منو درک نمیکنه» و «همیشه من باید بجنگم تا دیده بشم». او مدام از آدمهای اطرافش ناراضی بود و میگفت که وقتی توجه کامل نمیگیره، احساس بیارزشی میکنه.
در طول جلسه، خیلی پرحرارت حرف میزد، با حرکات اغراقشدهی دست و تغییرات زیاد در تن صدا. لباسش نسبت به موقعیت مشاوره کمی اغواگرانه بود و دائم سعی داشت نظر درمانگر رو به خودش جلب کنه، حتی با تعریفهای شخصی یا شوخیهای غیرضروری.
🔍 سابقه زندگی:
-
نازنین در کودکی والدینی داشته که توجه محدودی به نیازهای احساسی او میدادند.
-
مادرش بسیار سختگیر و پدرش از نظر عاطفی سرد و کمحضور بوده.
-
وقتی بچه بوده، تنها زمانی که توجه میگرفته موقعی بوده که کار خاص یا متفاوتی انجام میداده (رقص، آواز، لباس خاص، گریه و…).
-
در دوران نوجوانی، برای گرفتن تأیید دیگران، زیاد ظاهرش را تغییر میداده و وارد روابط عاطفی سریالی و ناپایدار میشده.
📋 رفتارهای برجسته:
-
نیاز شدید به تعریف و تأیید
-
اغواگری کلامی و غیرکلامی، حتی در موقعیتهای غیرمرتبط
-
احساسات سطحی؛ یک لحظه گریه، یک لحظه خنده شدید
-
روابط عاطفی ناپایدار و پر از تنش
-
در موقعیتهایی که توجه دیگران کاهش مییابد، دچار اضطراب شدید میشود
-
بسیار نمایشی و اغراقآمیز در توصیف احساسات: «من از همه بیشتر عاشقم»، «هیچکس مثل من درد نمیکشه»