انواع اختلالات یادگیری در دانش‌آموزان
اختلالات یادگیری در دانش‌آموزان به‌طور مستقیم بر توانایی آن‌ها در یادگیری مهارت‌های پایه‌ای مانند خواندن، نوشتن، ریاضیات و درک مفاهیم اثر می‌گذارد. این اختلالات با وجود داشتن هوش طبیعی یا حتی بالا، مانع پیشرفت تحصیلی معمول می‌شوند. در ادامه انواع شایع اختلالات یادگیری در دانش‌آموزان به تفصیل معرفی شده‌اند:
اختلال یادگیری چیست؟
اختلالات یادگیری گروهی از مشکلات عصبی-رشدی هستند که توانایی کودک در یادگیری مهارت‌های پایه مانند خواندن، نوشتن و ریاضیات را با وجود هوش طبیعی، تحت تأثیر قرار می‌دهند. شناخت این اختلالات برای معلمان و والدین بسیار حیاتی است تا مداخلات مؤثر و زودهنگام صورت گیرد.
در این مقاله به معرفی انواع اختلالات یادگیری در دانش‌آموزان، علائم، نحوه تشخیص و روش‌های پشتیبانی آموزشی می‌پردازیم.
📌 هانیه عالم مستر NLP و هیپنوتراپی از استرالیا
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد دوره های توسعه فردی پیام بدید!
انواع اختلالات یادگیری
دیسلکسی (اختلال خواندن)
دیسگرافی (اختلال نوشتن)
دیسکالکولیا (اختلال ریاضی)
اختلال پردازش شنیداری
اختلال پردازش دیداری
اختلال یادگیری غیرکلامی
| نوع اختلال | مهارت آسیب‌دیده | علائم رایج | راهکار کلیدی |
|---|---|---|---|
| دیسلکسی | خواندن | کندی، اشتباه در تلفظ | آموزش آوایی |
| دیسگرافی | نوشتن | دست‌خط بد، املای غلط | تایپ و تمرین حرکتی |
| دیسکالکولیا | ریاضی | اشتباه در محاسبات | ابزارهای بصری و تمرین |
| پردازش شنیداری | شنیدن | ناتوانی در درک گفتار | سیستم FM، تکرار |
| پردازش دیداری | دیدن | خطا در تشخیص حروف | تمرین دیداری، رنگ‌بندی |
| NVLD | فضایی/اجتماعی | مشکل در روابط و تجسم | آموزش اجتماعی، بازی‌ها |
۱. دیسلکسی (Dyslexia) | اختلال خواندن
دیسلکسی یکی از شایع‌ترین اختلالات یادگیری است که باعث مشکلاتی در تشخیص، ترکیب و درک کلمات نوشتاری میشود.
علائم کلیدی:
اشتباه در خواندن حروف و کلمات
کندی در خواندن با درک ضعیف
جا انداختن یا تغییر ترتیب کلمات
تشخیص:
توسط روانشناس آموزشی با تست‌های مهارت خواندن و درک شنیداری انجام میشود.
راهکارها:
آموزش آوایی ساختاریافته
کتاب‌های صوتی و اپلیکیشن‌های آموزشی
زمان اضافی در آزمون‌ها
✍️ ۲. دیسگرافی (Dysgraphia) | اختلال نوشتن
دیسگرافی باعث ناتوانی در نوشتن روان، درست و قابل فهم میشود.
علائم کلیدی:
دست‌خط ناخوانا
املاهای پر از غلط
ناتوانی در نوشتن جملات کامل و منظم
تشخیص:
ارزیابی مهارت‌های حرکتی ظریف توسط کاردرمانگر یا روانشناس.
راهکارها:
استفاده از تایپ به‌جای نوشتن
تمرینات حرکتی برای انگشتان
تکنیک‌های نقشه ذهنی برای نگارش
۳. دیسکالکولیا (Dyscalculia) | اختلال ریاضی
دیسکالکولیا نوعی ناتوانی در درک مفاهیم عددی و محاسبات است.
علائم کلیدی:
مشکل در شمارش و جدول ضرب
سردرگمی در ترتیب و مقیاس عددی
اشتباه در مسائل ساده ریاضی
تشخیص:
ارزیابی ریاضی پایه توسط روانشناس و معلم.
راهکارها:
آموزش با ابزارهای بصری
بازی‌های تقویتی ریاضی
تمرین گام‌به‌گام و تکرار
۴. اختلال پردازش شنیداری (APD)
در این اختلال، مغز کودک در تفسیر صحیح صداهای شنیده‌شده مشکل دارد.
علائم کلیدی:
نیاز به تکرار دستورات
گیجی در محیط شلوغ
پاسخ‌های اشتباه به سوالات شفاهی
تشخیص:
توسط شنوایی‌سنج (Audiologist) با تست پردازش شنیداری.
راهکارها:
استفاده از میکروفن معلم (FM System)
نوشتن مطالب مهم روی تخته
تمرین با نرم‌افزارهای شنیداری
۵. اختلال پردازش دیداری (Visual Processing)
کودک نمی‌تواند اطلاعات بصری مانند حروف یا شکل‌ها را درست تحلیل کند.
علائم کلیدی:
مشکل در تشخیص حروف مشابه
دشواری در کپی‌برداری
ضعف در هماهنگی چشم و دست
تشخیص:
تست‌های بینایی عملکردی توسط چشم‌پزشک و روانشناس.
راهکارها:
تمرینات بینایی و مهارت فضایی
استفاده از رنگ، فلش‌کارت، اشکال
تقویت با ابزارهای تعاملی
۶. اختلال یادگیری غیرکلامی (NVLD)
این اختلال شامل ضعف در مهارت‌های فضایی، اجتماعی و حرکتی است.
علائم کلیدی:
مشکل در تفسیر زبان بدن
ناتوانی در درک نقشه، نمودار
مشکلات حرکتی و اجتماعی
تشخیص:
ارزیابی شناختی کامل توسط روانشناس.
راهکارها:
آموزش اجتماعی ساختاریافته
تقویت مهارت‌های فضایی با بازی و نقشه
برنامه آموزشی اختصاصی (IEP)
علائم هشداردهنده اختلالات یادگیری در دانش‌آموزان ابتدایی
پیشرفت کندتر از هم‌کلاسی‌ها
اشتباهات تکراری در املا یا ریاضی
فراموشی سریع مطالب
ناتوانی در دنبال کردن دستورالعمل‌ها
پایین بودن اعتماد به‌نفس
امتناع از انجام تکالیف مدرسه
درمان اختلالات یادگیری در دانش آموزان ابتدایی
1. تشخیص تخصصی توسط روانشناس کودک
ابتدا باید نوع و شدت اختلال توسط آزمون‌های استاندارد (مانند وکسلر، نلین، اوتیس، آزمون توجه و…) مشخص شود.
2. آموزش‌های اصلاحی (Remedial Education)
استفاده از تکنیک‌های آموزشی خاص با تمرکز بر ضعف‌های کودک
برنامه‌ریزی فردی و تمرین مکرر با ابزارهای دیداری، شنیداری و لمسی
3. گفتاردرمانی (در صورت نیاز)
برای کودکانی که در تلفظ، زبان یا مهارت‌های گفتاری مشکل دارند
4. مشاوره روانشناختی و تقویت اعتماد به‌نفس
کودکان دارای اختلال یادگیری اغلب دچار اضطراب، استرس یا ترس از شکست می‌شوند. مشاوره می‌تواند به آن‌ها احساس امنیت و انگیزه بدهد.
5. همکاری خانواده و مدرسه
والدین باید در خانه تمرین‌ها را پیگیری کنند و معلمان با درک شرایط کودک، روش آموزش را تطبیق دهند.
اگر نمیدونید nlp چیست باهاش آشنا شید.
جهت شرکت در جلسات هیپنوتراپی درمانی آنلاین پیام دهید.
روش‌های کاربردی برای کمک به کودکان در خانه
استفاده از فلش‌کارت، بازی‌های آموزشی و اپلیکیشن‌های تقویتی
تقسیم تکالیف به بخش‌های کوچک و زمان‌بندی مناسب
تشویق مداوم و تمرکز بر پیشرفت به‌جای نمره
صبر و حمایت عاطفی بدون قضاوت یا مقایسه
درمان اختلال یادگیری در بزرگسالان
شاید تصور رایج این باشد که اختلالات یادگیری فقط مخصوص کودکان است، اما واقعیت چیز دیگری‌ست. بسیاری از بزرگسالان با مشکلاتی مثل کندخوانی، ضعف حافظه کاری، یا اختلال در پردازش زبان دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، بدون اینکه بدانند ریشه آن در اختلال یادگیری پنهان آن‌هاست.
1. تشخیص دقیق توسط روانشناس متخصص
اولین قدم، ارزیابی تخصصی است. با تست‌های شناختی و حافظه، دقیقاً مشخص میشود که مشکل از کجاست (خواندن؟ حافظه؟ تمرکز؟).
2. تمرین‌های جبرانی هدفمند
روزانه ۱۵ تا ۳۰ دقیقه تمرین خواندن، املا یا ریاضی با ابزارهای مناسب (مثل فلش‌کارت، جدول کلمات، اپلیکیشن‌های آموزشی مثل Lumosity یا Elevate)
استفاده از روش‌های یادگیری دیداری، شنیداری و نوشتاری ترکیبی
3. تکنیک‌های تقویت حافظه و تمرکز
تکنیک پومودورو (یادگیری در بازه‌های ۲۵ دقیقه‌ای)
خلاصه‌نویسی و رسم نقشه ذهنی
مدیتیشن روزانه یا تمرین ذهن‌آگاهی (Mindfulness) برای کاهش حواس‌پرتی
4. درمان شناختی – رفتاری (CBT)
برای مقابله با احساس بی‌کفایتی، استرس یادگیری یا شکست‌های قبلی
کمک به افزایش اعتماد به‌نفس و حذف باورهای محدودکننده
5. ابزارهای کمکی دیجیتال
تایپ صوتی برای کسانی که در نوشتن مشکل دارند
استفاده از یادآورها، چک‌لیست‌ها، Google Keep یا Trello برای مدیریت کارها
دیکشنری تصویری یا مترجم آنلاین برای کمک به درک مطالب
6. یادگیری مهارت‌های کاربردی زندگی
شرکت در کلاس‌های مهارت‌افزایی مثل:
فن بیان
مدیریت زمان
زبان انگلیسی با روش‌های جدید (پادکست، فیلم، اپلیکیشن)
این مهارت‌ها باعث افزایش بهره‌وری شغلی و تحصیلی می‌شوند
خیر، اما با آموزش و مداخلات مناسب میتوان آن را مدیریت و کنترل کرد.
خیر. این اختلالات در افراد با هوش طبیعی یا حتی بالا دیده میشود.
سنین دبستان (۷ تا ۹ سالگی) بهترین زمان برای شناسایی و مداخله است.
این چیزارو باید تو مدرسه ها والدین یاد بدن واقعا ک با این سیستم آموزشیشون
واقعا سیستمم آموزشی کمبود های زیادی داره
باید آموزش های لازم در مورد اختلالات یادگیری هم به معلم ها و هم به والدین داده بشه
اگر شما هم میتونید تا جایی که میشناسید اشتراک بگذارید هر کسی مواجه است اول بتونه بشناسه و دوم بتونه کمک بگیره تا بچه ها هم کمتر اذیت بشن